Steden en regio’s zijn bij uitstek geschikt om de circulaire transitie aan te jagen. Het Circular Cities and Regions Initiative (CCRI) van de Europese Unie moet de kennisuitwisseling tussen circulaire steden en regio’s bevorderen. EGEN helpt bij het opzetten van een centraal coördinerend bureau voor het CCRI en zal de komende jaren diverse pilotsteden en -regio’s begeleiden bij hun circulaire projecten.
Naar een circulaire economie
Vanuit de gedachte dat we moeten streven naar minder verspilling en minder belasting van het milieu, is er in de economie en de samenleving steeds meer aandacht gekomen voor het concept ‘circulariteit’. Een circulaire economie heeft tot doel waarde te behouden door producten en materialen steeds opnieuw te gebruiken en afval en vervuiling te voorkomen. Oftewel: door de kringlopen te sluiten.
Met de Green Deal wil de Europese Unie de overstap maken naar een schone, circulaire economie. In het Circular Economy Action Plan van 2020 presenteert de EU een pakket maatregelen om circulariteit te laten werken voor mensen, regio’s en steden. De focus ligt daarbij op sectoren waar het potentieel voor circulariteit hoog is, bijvoorbeeld elektronica en ICT, batterijen en voertuigen, verpakkingen, kunststoffen, textiel, bouw en gebouwen, voedsel, water en nutriënten.
Steden en regio’s als aanjagers
Onderdeel van het actieplan van 2020 is het Circular Cities and Regions Initiative (CCRI). Achterliggende gedachte van dit initiatief is dat juist steden en regio’s kunnen fungeren als aanjagers van de transitie naar de circulaire economie. Zij bieden een uitstekende voedingsbodem voor het implementeren en opschalen van innovatieve circulaire oplossingen. In het CCRI wordt het begrip ‘steden en regio’s’ overigens breder gezien, ook ‘circulaire territoriale clusters’ worden hiertoe gerekend. Hiermee worden samenwerkingsverbanden bedoeld van (onder andere) overheidsinstanties, bedrijven, onderzoeks- en maatschappelijke instellingen.
Volgens het CCRI beschikken juist steden en regio’s over de competenties die nodig zijn voor de transitie naar de circulaire economie. Zo zijn zij vertrouwd met de meeste beleidsterreinen die ten grondslag liggen aan een circulaire aanpak, zoals afval- en waterbeheer, mobiliteit, gebouwde omgeving en ruimtegebruik. Via een gericht inkoop- en subsidiebeleid kunnen zij de vraag naar circulaire producten en diensten (verder) stimuleren. Ook faciliteren en bevorderen zij een cultuur van samenwerking, kennisuitwisseling en innovatie.
CCRI: barrières wegnemen
De Europese Commissie erkent dat er nog diverse barrières zijn die de circulaire transitie bemoeilijken. Belangrijk doel van het CCRI is het wegnemen van die barrières. Deze hebben bijvoorbeeld te maken met technologische en financiële aspecten, maar ook met aspecten als regelgeving, bewustwording en acceptatie, vaardigheden en capaciteit, informatie en kennis.
De focus van het CCRI ligt vooral op dat laatste. Informatie en kennis moeten maximaal gedeeld worden om te komen tot een ‘circulaire kruisbestuiving’ tussen steden en regio’s.
CCRI-CSO: centraal coördinerend bureau
Om concreet invulling te kunnen geven aan de doelen van het CCRI, heeft de Europese Commissie in 2020 een aanbesteding uitgeschreven voor het optuigen van een centraal coördinerend bureau: het Circular Cities and Regions Initiative’s Coordination and Support Office (CCRI-CSO). Dit bureau moet het ‘kloppend hart’ zijn van het CCRI. Kerntaak is het coördineren van alle activiteiten op het gebied van informatie- en kennisdeling.
Aan de aanbesteding deden enkele tientallen consortia mee. Na een zorgvuldig selectietraject werd eind 2021 de winnaar bekendgemaakt: een internationaal consortium van kennis-, netwerk- en IT-partners dat wordt geleid door onderzoeks- en adviesbureau Ecorys. Het consortium ziet er als volgt uit:
Lead partner:
- Ecorys
Kennis partner:
- Prognos
- TECNALIA
- Austrian Institute of Technology (AIT)
- EGEN
Netwerkpartners:
- Association of Cities and Regions for Sustainable Resource Management (ACR+)
- Council of European Municipalities and Regions (CEMR)
- European Regions Research and Innovation Network (ERRIN)
- European Environmental Bureau (EEB)
IT partner:
- Tremend Software Consulting
In 2022 is dit consortium, in nauwe samenwerking met de Europese Commissie, voortvarend aan de slag gegaan met het optuigen van het CCRI Coordination and Support Office.
EGEN als kennisbeheerder en coach
Bij het coördineren van de informatie- en kennisdelingsactiviteiten binnen het CCRI-CSO is een belangrijke rol weggelegd voor kennispartner EGEN. Meerdere experts van EGEN zetten zich de komende jaren in voor het CCRI-CSO, enerzijds door kennis van circulaire oplossingen te identificeren en up-to-date te houden, anderzijds door pilotsteden en -regio’s te begeleiden bij hun circulaire projecten. EGEN’s kennis van financieringsmogelijkheden voor circulaire innovaties komt daarbij goed van pas. Dankzij deze rol kan EGEN ook in dit samenwerkingsverband bijdragen aan de transitie naar de circulaire economie.
Recente reacties