Een eerlijke klimaattransitie
Just Transition Fund (JTF): fonds voor een rechtvaardige klimaattransitie
Het Just Transition Fund is een Europees steunfonds dat bijdraagt aan een ‘eerlijke’ klimaattransitie. Het fonds is opgezet om te voorkomen dat er te veel sociaal-economische verschillen ontstaan tussen de EU-regio’s als gevolg van de klimaattransitie. Het fonds is dan ook bedoeld voor gebieden die hierdoor het zwaarst worden getroffen. Dit zijn vooral gebieden die zeer afhankelijk zijn van de fossiele industrie. Om achterstanden te voorkomen zijn hier snel extra investeringen nodig op het gebied van innovatie, verduurzamingsinfrastructuur, arbeidsmarkt en scholing.
In het kort
JTF overzicht
Voor wie?
In Nederland zijn zes JTF-regio’s aangewezen. Dit zijn Noord-Nederland (Oost-Groningen, Delfzijl en omgeving, Overig Groningen), IJmond, Groot-Rijnmond, West Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Limburg
De subsidie is bedoeld voor regionale mkb’s, non-profit organisaties, kennisinstellingen, opleidingsinstituten en overheden. Grootbedrijven komen in beperkte gevallen in aanmerking voor subsidie (mits het gaat om niet-productieve investeringen).
Wanneer?
Het programma loopt van 2021 tot 2027. Elke JTF-regio heeft eigen subsidieregelingen en aanvraagrondes.
Hoeveel?
Voor de zes Nederlandse regio’s is een subsidiebudget van 623 miljoen euro vrijgemaakt. Hiervan gaat 330 miljoen euro naar de JTF-regio Noord-Nederland. De overige regio’s krijgen elk 58,5 miljoen euro.
De JTF-subsidie vergoedt tot 50% van de goedgekeurde projectkosten. Het maximum-subsidiebedrag verschilt per regio en subsidieregeling (bijvoorbeeld maximaal 2 miljoen, 5 miljoen, of 14 miljoen euro per project).
Waarvoor?
Het budget is bedoeld voor projecten die optimaal aansluiten bij de regionale thema’s en prioriteiten. Elke JTF-regio werkt met eigen JTF-subsidieregelingen, gebaseerd op de drie 'sporen' (beleidsdoelen) uit het Nederlandse nationale JTF-plan.
Overzicht van
De drie sporen van de JTF-subsidie
Het nationale JTF-plan heeft drie centrale sporen (‘hoofdthema’s’):
- Spoor 1: Investeringen in de vernieuwing en versterking van de regionale economie (innovatie).
Dit spoor heeft als doel om nieuwe, toekomstbestendige banen te creëren, ter compensatie van het verlies van ‘fossiele banen’. Dit wordt bereikt door de economische basis van de fossiele industrie en energiesector te transformeren, door het aanjagen van diversificatie en specialisaties. Daarnaast wordt ook geïnvesteerd in mkb’s die kunnen bijdragen aan dit doel, bijvoorbeeld door middel van moderniseringen zoals digitalisering, innovaties en onderzoeksprojecten die zorgen voor nieuwe toekomstige duurzame banen.
- Spoor 2: Investeringen in technologie, systemen en infrastructuur.
Bij het tweede spoor wordt de focus gelegd op extra investeringen in de ‘hardware’ van de economie in de betreffende JTF-regio, die nauw aansluiten bij de doelstellingen van spoor 1. Voorbeelden hiervan zijn investeringen in het verduurzamen van de productie- en procesindustrie (zoals de chemie-, staal- en energiesector). Alsook investeringen in hernieuwbare energie (energieopwekking, energiesystemen) of circulaire economie (zoals onderzoeks- en innovatieprojecten). Een belangrijk aspect is ook de aanschaf van hardware ter bevordering van sterke samenwerkingsprojecten tussen grootbedrijven, mkb’s en overheden.
- Spoor 3: Een wendbare en weerbare beroepsbevolking (arbeidsmarkt).
Het derde spoor is gericht op versterking van het menselijk kapitaal. Door de klimaattransitie zullen sommige sectoren en banen verdwijnen of ingrijpend veranderen. Dit vraagt om om- en bijscholing van de huidige werknemers, en een passende opleiding van jongeren en werkzoekenden.
Grootschalige en kleinschalige projecten
Regionale thema’s en prioriteiten
Elke JTF-regio heeft een eigen plan (‘Territorial Just Transition Plan’) met daarin een beschrijving van de belangrijkste thema’s en prioriteiten. We zetten deze thema’s en prioriteiten kort op een rijtje:
- Regio Noord-Nederland. In deze JTF-regio ligt veel nadruk op het opvangen van het banenverlies in de aardgassector en andere industriesectoren. De subsidies gaan naar projecten met invalshoeken als economische vernieuwingen (innovaties en kennisinfrastructuur), kansen uit ‘vergroening’ van de economie), en om- en bijscholing van nieuw en bestaand personeel.
- Regio Groot-Rijnmond. Bij deze JTF-regio, met de Rotterdamse havens en industrieën, ligt veel nadruk op het verduurzamen en toekomstbestendig maken van de industrie (denk aan groene waterstof en methanol, industriële elektrificatie, zon en wind, circulaire chemie, reststromen verwerken tot grondstoffen, etc.) en regionale werkgelegenheid.
- Regio Zeeuws-Vlaanderen. Het JTF-programma voor deze regio is gericht op banenbehoud, het voorkomen van uitstroom van arbeidskrachten, op diversificatie en verduurzaming. Belangrijke subsidiethema’s zijn hier groene waterstof, lokale elektrificatie, warmtenetten en de daarvoor vereiste scholing en training.
- Regio IJmond. In deze JTF-regio heeft de energietransitie flinke gevolgen voor de ‘klassieke’ staalindustrie. Subsidiekansen liggen hier bij projecten die zijn gericht op het schoner en toekomstbestendiger maken van de staalindustrie (zoals investeringen in schone staalproductie, groene waterstof, lokale CO2-infrastructuur en het elektriciteitsnetwerk) alsmede de hiervoor vereiste om- en bijscholing en training.
- Regio Zuid-Limburg. De energie- en grondstoffentransitie heeft grote gevolgen voor de fossiele chemiesector in Zuid-Limburg. Daarom ligt binnen dit JTF-programma veel nadruk op de omschakeling naar een groene chemie, om- en bijscholing, ‘diversificatie’ en kansen in chemie-gerelateerde sectoren.
- Regio West Noord-Brabant. Deze JTF-regio heeft veel bedrijven in de chemie en fossiele industrie. De subsidies worden ingezet voor de overgang naar een groene chemie (elektrificatie van processen, CO2-infrastructuur, groene waterstof, duurzame energievoorziening), het ontwikkelen van opleidingen en andere arbeidsmarktprojecten.
Kom in contact
Wat kan EGEN voor jou betekenen?
Heb jij een interessant project welke bijdraagt aan een eerlijke klimaattransitie in één van de zes JTF-regio’s? Onze EGEN experts horen graag over jouw project en informeren jou over de aanknopingspunten met de bovenbeschreven doelstellingen, en mogelijkheden voor subsidieaanvraag.
“Ik ben verantwoordelijk voor de samenwerking met diverse klanten van EGEN, en dan met name in de milieusector. Ik ben iemand met een positieve instelling (glas halfvol!) die houdt van uitdaging en resultaat.”
Neem contact op met Jeroen de Hosson →
Voldoe aan de eisen
Voorwaarden van de JTF-subsidies
Een project moet in ieder geval voldoen aan de volgende eisen:
Het project vindt plaats in een van de zes JTF-regio’s. Partijen buiten de JTF-regio’s kunnen alleen in uitzonderlijke gevallen subsidie krijgen.
Het project past binnen minimaal één van de drie sporen van het nationale JTF-plan (innovatie, investeringen in technologie, systemen en infrastructuur, en arbeidsmarkt).
Het project sluit verder goed aan op de regionale thema’s en prioriteiten van de betreffende JTF-regio.
Het project heeft een financiële omvang van minimaal 100.000 euro (bij arbeidsmarktprojecten) of 500.000 euro (innovatie- of infrastructuurprojecten).
Blijf op de hoogte
Nieuws
EIA verruimd voor CCS, glastuinders en warmtenetten
Door een recente wijziging van de Energielijst 2023, is het mogelijk om tóch nog EIA-subsidie aan te vragen voor investeringen in warmte-infrastructuurprojecten, energiebesparingsopties voor de glastuinbouw en voor CCS-projecten. Over de EIA-subsidie en de...
VEKI-subsidie voor industriële klimaatinvesteringen verruimd
Nederlandse industriebedrijven opgelet: de VEKI-subsidie is recent verruimd! Grote kans dat u dat nieuws heeft gemist, want de verruimingen zijn het gevolg van recente aanpassingen binnen de Europese staatssteunregels voor klimaatprojecten. In dit artikel geven onze...
Innovatiesubsidie voor verduurzaming luchtvaart nu open
De subsidieregeling TopSector High Tech Vliegtuigmaakindustrie (hierna: TSH Vliegtuigmaakindustrie) sluit aan op het Akkoord Duurzame Luchtvaart en stimuleert onderzoeks- en ontwikkelprojecten die bijdragen aan CO2-reductie binnen de luchtvaart. Deze subsidie kan nu...